Cách nâng kiềm bằng vôi trong ao nuôi tôm
Độ kiềm trong ao nuôi tôm đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sự phát triển ổn định của tôm cũng như duy trì cân bằng hệ sinh thái trong ao. Tuy nhiên, trong quá trình nuôi, độ kiềm thường xuyên biến động và có xu hướng giảm, dẫn đến nhiều ảnh hưởng bất lợi. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về tác động của độ kiềm thấp, cách tăng độ kiềm bằng vôi và hướng dẫn chi tiết để áp dụng phương pháp này một cách hiệu quả.
Tác động của độ kiềm thấp trong ao nuôi tôm
Độ kiềm là thước đo khả năng trung hòa axit trong nước, chủ yếu được quyết định bởi sự hiện diện của các ion bicarbonate (HCO₃⁻), carbonate (CO₃²⁻) và hydroxide (OH⁻). Trong ao nuôi tôm, độ kiềm phù hợp thường nằm trong khoảng 80-150 mg/L CaCO₃.
Những tác động tiêu cực khi độ kiềm thấp trong ao nuôi tôm:
- Ảnh hưởng đến hô hấp của tôm: Độ kiềm thấp khiến pH trong ao dễ biến động và có xu hướng giảm, gây khó khăn cho quá trình hô hấp và trao đổi chất của tôm.
- Khó khăn trong quá trình lột xác: Tôm gặp trở ngại khi lột xác, dẫn đến tăng trưởng chậm và nguy cơ rớt cục thịt cao nếu độ kiềm không được duy trì ở mức phù hợp.

- Môi trường không ổn định: Độ kiềm thấp làm giảm khả năng đệm pH, dẫn đến dao động pH lớn, ảnh hưởng đến vi sinh vật và hệ sinh thái đáy ao.
Nguyên nhân độ kiềm trong ao nuôi thấp:
- Mưa nhiều: Lượng mưa lớn làm pha loãng ion kiềm trong nước ao.
- Sử dụng nước cấp không phù hợp: Nguồn nước có độ kiềm thấp hoặc xử lý không kỹ trước khi đưa vào ao nuôi.
- Hoạt động của sinh vật: Phản ứng phân hủy chất hữu cơ tạo ra axit làm giảm độ kiềm.
- Không bổ sung vôi định kỳ: Thiếu các biện pháp nâng kiềm kịp thời khiến độ kiềm suy giảm theo thời gian.
Các loại vôi thường dùng để nâng kiềm trong ao nuôi tôm
Sử dụng vôi để nâng kiềm là phương pháp được nhiều hộ nuôi tôm áp dụng bởi tính hiệu quả, chi phí thấp và dễ thực hiện. Khi vôi được hòa tan trong nước, các ion Ca²⁺ và HCO3⁻ được giải phóng, giúp tăng độ kiềm và cải thiện khả năng đệm của nước. Đồng thời, vôi cải thiện điều kiện nền đáy ao, giảm tác động của khí độc như H2S và NH3.
Các loại vôi thường dùng bao gồm:
- Vôi nông nghiệp (CaCO3): Thích hợp để duy trì độ kiềm ổn định, ít làm thay đổi pH. Hiệu quả phụ thuộc vào nhiệt độ và độ pH của nước. Nếu pH < 7, khả năng hòa tan và tăng kiềm sẽ kém.
- Vôi nung (CaO): Khả năng tăng kiềm nhanh nhưng dễ làm pH tăng đột ngột, cần cẩn thận khi sử dụng. Nếu sử dụng liều lượng không kiểm soát, có thể làm pH vượt mức an toàn (> 9), gây sốc cho tôm. CaO thường được sử dụng để xử lý ao trước khi nuôi nhằm diệt khuẩn, cải thiện nền đáy ao.
- Vôi tôi (Ca(OH)2): Thường được dùng để khử trùng ao, có thể nâng kiềm nhưng cần kiểm soát liều lượng. Khi sử dụng cần pha loãng trước để tránh hiện tượng pH tăng đột ngột. Dùng nhiều lần liên tục mà không kiểm tra chất lượng nước có thể gây mất cân bằng hệ sinh thái ao nuôi.
Ưu và nhược điểm của phương pháp nâng kiềm bằng vôi
Ưu điểm của nâng kiềm bằng vôi:
- Hiệu quả cao: Nâng kiềm nhanh chóng và ổn định.
- Chi phí thấp: Dễ mua và giá thành rẻ.
- Đa năng: Ngoài nâng kiềm, vôi còn giúp cải thiện chất lượng đáy ao và kiểm soát vi sinh vật gây hại.
Nhược điểm của nâng kiềm bằng vôi:
- Nguy cơ tăng pH đột ngột: Sử dụng không đúng liều lượng có thể gây sốc pH, ảnh hưởng đến tôm.
- Không bền vững: Phải áp dụng định kỳ, vì độ kiềm dễ giảm sau thời gian ngắn.
- Ảnh hưởng môi trường: Lạm dụng vôi có thể làm cứng nước và ảnh hưởng hệ sinh thái lâu dài.
Hướng dẫn cách nâng kiềm bằng vôi trong ao nuôi tôm
Bước 1: Kiểm tra độ kiềm trong ao:
Sử dụng bộ test để kiểm tra độ kiềm của nước định kỳ. Nếu độ kiềm thấp hơn 80 mg/L CaCO3, cần bổ sung ngay.
Thực hiện vào buổi sáng sớm để có kết quả chính xác nhất.
Bước 2: Chọn loại vôi và liều lượng phù hợp:
Dùng vôi CaCO3 nếu cần nâng kiềm từ từ và ổn định. Dùng vôi Ca(OH)2 khi muốn xử lý nhanh, nhưng cần pha loãng trước khi rải xuống ao.
Thông thường, liều lượng khuyến nghị là 20-30 kg/1.000 m³ nước. Tuy nhiên, tùy thuộc vào độ kiềm hiện tại mà điều chỉnh liều lượng cho phù hợp.
Bước 3: Cách rải vôi:
Hòa tan vôi trong nước ao rồi rải đều khắp bề mặt. Tránh rải vôi trực tiếp lên tôm hoặc tập trung một chỗ, dễ gây sốc cục bộ.
Bước 4: Kết hợp sử dụng men vi sinh:
Tại sao cần men vi sinh? Việc bổ sung men vi sinh giúp ổn định môi trường nước sau khi sử dụng vôi, phân hủy chất hữu cơ và kiểm soát khí độc.
Sản phẩm gợi ý: Men vi sinh dành cho môi trường nước: AQUA BIO